Orman Yangınlarının Çıkış Nedenleri ve Alınabilecek Önlemler
Pronet
12.05.2024
Orman yangınları; bitki örtüsüne, yaban hayatına ve yerleşim yerlerine zarar veriyor. Çevreyi korumak için orman yangınlarına karşı tedbirler almak ise hala bizim elimizde. Orman yangınlarının çıkış nedenleri ve alınabilecek önlemler hakkında bilgi alarak siz de sürdürülebilir bir geleceğe destek verebiliriz. İşte, orman yangınları hakkında bilinmesi gerekenler:
Neden Orman Yangınları Çıkar?
Yangının başlaması için yangın üçgeni adı verilen üç unsura ihtiyacı vardır: Oksijen, yanıcı madde ve sıcaklık. Oksijen ve yanıcı madde yani bitki örtüsüne sahip ormanda yangının çıkması için ısı unsurunun da olması gerekir. Isı ise kamp ateşi gibi insan kaynaklı ya da yıldırım gibi doğada meydana gelen olaylardan ortaya çıkabilir. Yangının ortaya çıkma sebepleri ise şunlardır:
- Hasat sonrası toprakta kalan kuru bitki ve köklerine anız denir. Türkiye’de yasak olmakla birlikte tarım arazilerinin temizlenmesi amacıyla hala bazı bölgelerde anız yakma işlemi yapılır. Anız yakarken rüzgarın etkisiyle alevin ormanlık bölgelere sıçraması ise yangın çıkarabilir.
- Mesire alanlarında belirlenen bölümler dışında kontrolsüzce yakılan mangal ateşi, orman yangınına neden olabilir. Ayrıca mangal küllerinin ormanlık alanda bırakılması da sıcaklıkla birlikte alevlenmeye neden olabilir. Bu nedenle mangal ateşinin söndüğünden ve küllerin toplanarak orman dışındaki çöp kovalarına atıldığından emin olunmalıdır.
- Yere atılan sigara izmaritleri orman yangınlarının en yaygın nedenlerinden birisidir.
- Ormanda yıldırım düşmesi, ağaçların ve bitki örtüsünün hızla alev almasına ve yangının başlamasına neden olabilir. Yine istatistiklere göre dünyaya günde 100 bin yıldırım düşebiliyor ve bu yıldırımların %10 ila %20’si yangının çıkmasına neden olabiliyor.
- Kontrolsüz şekilde ve ağaçlık alanlarda yakılan kamp ateşleri yayılarak orman yangınına sebep olabilir. Bu nedenle kamp ateşinin, dal ve yaprak gibi kuru yer örtüsünün bulunmadığı toprak-kum zeminde ve ağaçlardan uzak bir alanda yakılması önerilir.
- Motorlu taşıtlar ya da teçhizatlarda meydana gelen arızalar sonucu ortaya çıkan alevler yayılarak yangına dönüşebilir. Ormana gidilecek aracın ya da ormanda kullanılacak ekipmanın gerekli kontrollerinin rutin olarak yapılması yangın riskini azaltabilir.
- İklim değişikliğinin bir sonucu olan dünya genelinde sıcaklığın artışı da orman yangınları üzerinde artırıcı etkiye sahip. Sıcaklığın artışı, nemin buharlaşmasına ve bitki örtüsü ile toprağın kuruyarak ormanın yangına daha yatkın hale gelmesine neden olur.
Bu ısı artışı aynı zamanda yangın mevsimi, yani bir bölgede yüksek sıcaklığa bağlı olarak yangınların görüldüğü dönemin de uzamasına neden olabilir. Bu da özellikle Akdeniz tipi iklim bölgesinin hakim olduğu yerlerde yangın çıkma riskini artırabilir.
Yangının nasıl meydana geldiğini daha detaylı şekilde öğrenmek için ¨Yangın Nasıl Oluşur ve Nasıl Söndürülür?¨ başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.
Orman Yangınlarına Karşı Alınması Gereken Önlemler Nelerdir?
Orman yangınları, rüzgarın yönü ve sıcaklığa bağlı olarak çok kısa sürede büyüyebilir. Öyle ki orman yangınlarının hızı saatte ortalama 20 km’yi bulabilir. Bir kıvılcımın hızla büyüyerek bitki örtüsünü yok etmemesi için de yangına karşı bazı tedbirler alınabilir:
- Mangal yakarken ateşin hızla alevlenerek etrafa sıçramasına neden olabilen tutuşturucu yakıtlar kullanmamaya dikkat edebilirsiniz. Mangalı sadece piknik alanlarındaki belirlenen yerlerde kontrollü şekilde yakmaya ve ateşin yer ile temas etmemesine özen gösterebilirsiniz. Piknik alanından ayrılmadan önce de ateşin tamamen söndüğünden emin olmalısınız.
- Kamp ateşini, kontrolü kolay bir alanda yakmanızda fayda vardır. Ormana yakın bir yerde kamp ateşi yakacaksanız yanınıza kova, su ve kürek alabilirsiniz. Böylece alevin sıçraması gibi bir durumla karşılaştığınız zaman hemen su dökerek ya da kürekle toprak veya kum atarak ateşin yayılmasını engelleyebilirsiniz.
- Ormanlık alanlarda sigara içmemeye, sönmemiş sigara izmaritini çöpe atmamaya dikkat edebilirsiniz.
- Ormana en az 300 metre mesafede bulunan yerleşim yerlerinde havai fişek ya da işaret fişeği gibi yanıcı maddelerin kullanılmamanızda fayda vardır.
- Kırlık ya da ormanlık alanda kontrolsüz şekilde ateş yandığını fark ettiğinizde hemen 110 yangın ihbar ya da 177 orman yangını hattını arayarak haber verebilirsiniz. Böylece yangın yayılmadan müdahale edilmesine yardımcı olabilirsiniz.
Elbette yangın gibi beklenmedik bir tehlikeyle karşı karşıya kaldığınızda telaşlanıp hangi numaraları arayabileceğinizi unutabilirsiniz. Böyle bir durumda gerekli yardımı alabilmek için Pronet Mobil Panik Butonu’ ndan faydalanabilirsiniz.
Pronet güvenlik sistemlerinin bir özelliği olan Mobil Panik Butonu sizi iç mekanda olduğu gibi dışarıda da korur. Panik butonuna bastığınızda ortalama 10 saniye içerisinde Pronet Alarm Haber Alma Merkezi yetkilileri sizinle iletişime geçer. Ardından size itfaiye veya ambulans gibi gerekli birimleri yönlendirir.
- ATV ya da cross motosiklet gibi engebeli arazilerde kullanılan motorlu araçlarla kimi zaman ormana da girilebilir. Yüksek sıcaklıklara ulaşan egzoz ise kuru otlarla temas ederek yangına neden olabilir. Bu nedenle motorlu araçları kuru otların bulunduğu kırlık alanlarda ya da orman içlerinde kullanmamaya dikkat edebilirsiniz.
Orman yangınları doğal afet olarak nitelense de büyük bir bölümü insan kaynaklı sebeplerle meydana gelir. Yangının yayılmasına neden olabilecek bazı durumlardan kaçınarak doğanın geleceğini koruyabiliriz. Bir diğer afet türü olan su taşkını hakkında bilgi almak için ise “Öncesinde, Sırasında, Sonrasında: Su Baskınında Yapılması Gerekenler” başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.