Türkiye'nin yenilenebilir enerji yolculuğunda konut tipi güneş enerjisi sistemleri (Mesken GES) giderek önem kazanmaktadır. Enerji bağımsızlığı sağlayan, çevre dostu ve ekonomik avantajlar sunan bu sistemlerin kurulum aşamaları, dikkatli bir planlama ve uzmanlık gerektirmektedir. Bu yazımızda, Mesken GES projelerinin başlangıç aşamalarından olan keşif çalışmaları ve projelendirme süreçlerine yakından bakacağız.

Türkiye'de Mesken GES sistemleri, Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği kapsamında değerlendirilmektedir. Bu yönetmelik, bireylerin ve kurumların kendi elektrik ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla lisans alma zorunluluğu olmadan üretim yapabilmelerine olanak tanımaktadır.

Lisanssız elektrik üretimi yolculuğu 2008 yılında başlamış, 2012'de yayınlanan 500 kWp altı sistemlere yönelik düzenlemeyle resmiyet kazanmıştır. Başlangıçta öz-tüketim odaklı planlanan bu sistemler, zamanla farklı bir yöne evrilmiştir. 2019 yılına kadar olan süreçte, daha çok satış amaçlı arazi tipi güneş enerjisi projeleri ön plana çıkmıştır.

2019 yılında yayımlanan yeni yönetmelikle birlikte, sistemlerin öz-tüketim odaklı olması vurgulanmış ve çatı uygulamaları teşvik edilmeye başlanmıştır. 2022 Mart ayında ise Mesken GES kapasitesi 10 kW'dan 25 kW'a yükseltilmiştir. Ancak tüm bu gelişmelere rağmen, Türkiye'de Mesken GES pazarı henüz istenilen seviyeye ulaşamamıştır.

Mesken GES projelerinde başarının ilk adımı, detaylı ve doğru bir keşif çalışmasıdır. Keşif aşamasında toplanan veriler, projenin tüm aşamalarını doğrudan etkileyecektir. Bu nedenle, profesyonel bir ekip tarafından gerçekleştirilmesi büyük önem taşır.

Konut tipi güneş enerjisi sistemlerinde ilk incelenmesi gereken unsur, kurulumun yapılacağı çatının yapısal özellikleridir. Çatılar genel olarak düz ve eğimli olmak üzere iki ana kategoride değerlendirilir.

Düz çatılarda genellikle çatı yüzeyinde delme işlemi yapılmadan, ağırlık blokları kullanılarak sabitleme yapılabilmektedir. Bu tip çatılarda paneller doğu-batı yönlü veya tamamen güney yönlü yerleştirilebilir. Doğu-batı yerleşimde alan maksimum kullanılabilirken, güney yönlü yerleşimde birim kurulu güç başına üretim değeri daha yüksektir.

Eğimli çatılarda ise mimari yapıya bağlı olarak farklı uygulama şekilleri mevcuttur. İki yöne sahip tek kırma çatılar, dört farklı yöne sahip piramit tip çatılar ve bunların varyasyonları sıklıkla karşılaşılan örneklerdir. Çatıdaki kırılım sayısı arttıkça, panel uygulanabilecek alan daralacağından, daha geniş çatı alanına ihtiyaç duyulacaktır.

Çatının şekli ve yapısından sonra incelenmesi gereken bir diğer önemli husus, kaplama malzemesidir. Türkiye'deki konutlarda sıklıkla karşılaşılan kaplama türleri arasında kiremit, sandviç panel, shingle ve kenet çatı bulunmaktadır.

Kaplama malzemesi, kullanılacak konstrüksiyon elemanlarını doğrudan etkilemektedir. Ayrıca, çatı izolasyon çözümlerini de belirleyen önemli bir faktördür. Güneş enerjisi sisteminin evin yalıtımında sorun yaratmaması için doğru uygulama yönteminin seçilmesi kritik öneme sahiptir.

Bir Mesken GES'in üretim potansiyelini belirleyen en önemli faktörlerden biri, çatının yönü, açısı ve gölgelenme durumudur. Türkiye'de maksimum verim için güneş panellerinin güney yönlü ve 25-30 derece açıyla konumlandırılması idealdir.

Ancak çoğu konut çatısında bu ideal koşulları sağlamak mümkün olmayabilir. Bu durumda, çatının mimari yapısına uygun bir tasarım yapılması daha doğru olacaktır. Ülkemizin yüksek güneşlenme potansiyeli sayesinde, eğimin %15'in altında olduğu durumlarda tüm çatı yüzeyinin kullanılması mümkündür.

Gölgelenme faktörleri de keşif aşamasında dikkatle değerlendirilmelidir. Bacalar, antenler, çevredeki yüksek yapılar veya ağaçlar, çatıların kendi aralarındaki yükselti farkları ve güneş kolektörleri gibi unsurlar gölgelenmeye neden olabilir. Özellikle geleneksel inverter kullanılan sistemlerde, tek bir panelin gölgelenmesi bile ciddi verim kayıplarına yol açabilmektedir.

Keşif çalışmasının son aşamasında, evin elektriksel altyapısı ve GES sisteminin bağlantı şekli incelenmelidir. Bu kapsamda şu noktalara dikkat edilmelidir:

• İnverter ve GES panosu için uygun lokasyon belirlenmesi
• Panel-inverter arası DC kablo güzergâhının planlanması
• GES panosu ile ev panosu arasındaki kablo güzergâhının tespiti
• Ev panosunda şalter yerleştirmeye uygun alan kontrolü
• Ev panosunun standartlara uygunluğunun değerlendirilmesi
• Sayaç panosu kontrolü ve modem için alan tespiti

Bu verilerin doğru şekilde toplanması ve fotoğraflanması, projelendirme aşamasına sağlıklı bir geçiş sağlayacaktır.

Keşif çalışmasından elde edilen veriler ışığında, müşteri talepleri de göz önünde bulundurularak projelendirme aşamasına geçilir. Bu aşamada öncelikle, yatırımcının beklentileri ile çatının fiziksel kapasitesi arasında bir değerlendirme yapılmalıdır.

Projelendirme kapsamında şu çalışmalar gerçekleştirilir:

• Santral genel yerleşim planının hazırlanması
• Konstrüksiyon ürünlerinin seçilmesi
• Üç boyutlu tasarım yapılması
• Santral tek hat şemasının oluşturulması
• Gerçek verilere dayalı simülasyon raporunun hazırlanması
• Ürün ve malzeme listesinin belirlenmesi

Bu çalışmalar sonucunda, konutun özelliklerine ve yatırımcının ihtiyaçlarına uygun bir GES sistemi tasarımı ortaya çıkacaktır.

Mesken GES projeleri, doğru planlama ve uzmanlık gerektiren karmaşık süreçlerdir. Keşif aşamasından başlayarak, projelendirme ve izin süreçlerine kadar her adımın titizlikle yönetilmesi, sistemin verimli çalışması ve yatırımın başarıya ulaşması için kritik öneme sahiptir.

Türkiye'nin güneş enerjisi potansiyelini tam anlamıyla değerlendirebilmesi için, Mesken GES sistemlerinin yaygınlaşması büyük önem taşımaktadır. Bürokratik süreçlerin sadeleştirilmesi, finansal çözümlerin geliştirilmesi ve teknik altyapının güçlendirilmesi ile bu alandaki gelişimin hızlanacağı öngörülmektedir.

Yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelimin arttığı günümüzde, Mesken GES sistemleri hem bireysel ekonomiye katkı sağlayacak hem de ülkemizin enerji bağımsızlığına ve çevre korumasına önemli katkılar sunacaktır.

Pronet Solar olarak, Mesken GES projelerinde karşılaşabileceğiniz karmaşık süreçleri sizlerin adına yönetiyoruz. Keşif ve projelendirme aşamalarından başlayarak, özellikle zaman alıcı ve detaylı izin süreçlerinde uzman ekibimizle hızlı ve doğru çözümler sunuyoruz.

İlgili kurumlarla koordinasyonu sağlıyor, başvuru dosyalarının eksiksiz ve yönetmeliklere uygun şekilde hazırlanmasını garanti ediyoruz. Bu sayede süreçler sadeleşiyor, onay süreleri kısalıyor ve projenizin hayata geçme süresi minimuma iniyor.

Ayrıca, finansman seçenekleri, kaliteli ekipman tedariği ve satış sonrası teknik destek hizmetlerimizle yatırımınızın her aşamasında yanınızda oluyoruz.

Pronet Solar ile Mesken GES yatırımlarınızı güvenle hayata geçirin, kendi elektriğinizi üretmenin ayrıcalığını yaşayın!